موانع توسعه ایران - نیما ناعم، امید یعقوب زاده

مؤلفین کتاب موانع توسعه در ایران سعی داشته‌اند به کمک سلسله نشست‌هایی پیرامون «علل توسعه‌نایافتگی ایران» بدون جهت‌گیری سیاسی و با نگاهی علمی و تخصصی نظرات هشت تن از مهم‌ترین کارشناسان را در رابطه با موضوع موردنظر بررسی کنند. به همین جهت اساتید نامبرده در ذیل هریک از نگاه خودشان موضوع را بررسی کرده‌اند. کتاب در چهار فصل (اقتصادی، جامعه‌شناختی، تاریخی و سیاسی) تدوین‌شده و در هر فصل دو استاد ایراد سخن کرده‌اند. درواقع هر فصل موانع و علل توسعه‌نایافتگی را از دیدگاه خاصی بررسی کرده است. برای هر سخنرانی یک تیتر اصلی انتخاب‌شده که عیناً در ذیل آورده شده و سپس نظرات استاد مربوطه به‌طور خلاصه اشاره‌شده‌اند.

معرفی کتاب داستان توسعه در ایران

کتاب داستان توسعه در ایران به کمک سازمان برنامه‌وبودجه، شرکت‌ها و تشکل‌های مهندسی، بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی تألیف شده است. این کتاب بر شرکت‌های مهندسی، اعم از طراحی مهندسی و اجرای پروژه‌های عمرانی و زیرساختی (آب‌رسانی، مخابرات، بهداشت، تأمین سوخت) بر موضوع برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی در حوزه زیربنایی و زیرساختی کشور در یک قرن اخیر متمرکز است. اهمیت پروژه‌های زیربنایی به هزینه بسیار زیاد آن و نقشش در پیشبرد توسعه است البته اگر به‌درستی و با در نظر گرفتن تمام ابعاد زیست‌محیطی، بین‌المللی و فرهنگی‌اش صورت پذیرد. به دلیل اینکه قدرت مالکیت و ثروت را در ایران تعیین می‌کند لذا بسیاری از مباحث توسعه درگیر فضای حاکمیت وقت می‌شود و تقریباً تمام پروژه‌های بزرگ عمرانی به دست دولت انجام‌شده است لذا در کتاب نقش حکومت‌ها پررنگ است. کتاب در هفت فصل از آغاز توسعه در ایران یعنی از صدارت امیرکبیر (170 سال قبل) تا پیروزی انقلاب اسلامی داستان توسعه صنعتی ایران را از بعد مهندسی نقل می‌کند.

معرفی کتاب چرا اقتصاد فرو می‌ریزد؟

سخنرانی‌های آقای جوزف استیگلیتز به‌عنوان رئیس هفدهمین همایش جهانی انجمن بین‌المللی اقتصاد در سال 2014 در کتابی تحت عنوان چرا اقتصاد فرومی‌ریزد؟ چاپ‌شده است. کتاب مشتمل بر سه فصل است که در نخست با سه پرسش بنیادین که با رکودهای عمیق مطرح می‌شوند آغاز می‌شود.

1.       سرچشمه اختلال‌های بزرگ در اقتصاد چیست؟

2.       چگونه می‌توان اندازه تلاطم‌های اقتصادی را تبیین کرد؟

3.       تداوم آن‌ها را چگونه تبیین می‌کنیم؟

معرفی کتاب گفتار هایی در روش شناسی علم اقتصاد اثر موسی غنی‌نژاد

کنکاش در ماهیت علوم به دلیل وجود سؤالاتی در مورد اعتبار و حجیت گزاره‌های علمی با فلسفه علم به‌خصوص معرفت‌شناسی و روش‌شناسی پیوند تنگاتنگی دارد. سؤال از اینکه کدام نظریه و مدل در اقتصاد درست است؟ آیا کارایی ملاک است یا صدق و کذب؟ همگی در فلسفه علم پاسخ داده می‌شود. اقتصاددانان متکی بر روش استنتاجی، پوزیتیویستی، مکتب اتریش، مکتب تاریخی آلمان، سوسیالیسم، مارکسیسم، روش فریدمن، لاکاتوش و ابزارگرایی طیف وسیع روش‌شناسی در اقتصاد را تشکیل می‌دهند. اینکه هرکدام چطور به وجود آمدند، چگونه رشد یافتند، نقد شدند و اصلاح شدند داستانی دارد که مؤلف در کتاب روایت می‌کند. روش‌شناسی اقتصاد در زمان حاضر دچار افت بسیاری شده که آشفتگی و ابهامات زیادی را در اقتصاد به وجود آورده است. کار به‌جایی رسید که منکیو (استاد اقتصاد) بدون اتکا به روش خاصی ده اصل اقتصادی را به‌صورت قطعی برای اقتصاد مطرح می­کند. بحثی فلسفی در علم به دست فریدمن به انحراف می‌کشد چراکه خود وی گفته:

به یاد نمی‌آورم چندان فلسفه‌ای خوانده باشم. البته درباره متدولوژی – فلسفه، پوپر را خوانده‌ام.

این‌چنین ضعف‌های روش‌شناختی اقتصاد را ریاضی زده و دور از نظریات علمی کرده است. برای بازسازی علم اقتصاد می‌توان از بحث‌های میزس و مکتب اتریش کمک گرفت که در کتاب مروری بر آن‌ها خواهیم داشت. برای آشنایی مقدماتی با روش شناسی اقتصاد به عنوان اولین کتاب میتواند مناسب علاقه مندان باشد تا با زبانی ساده و سیری تاریخی نظرات و تاریخچه روش در اقتصاد را بدانند.

 

معرفی کتاب دانش نامه مختصر اقتصاد

دانش نامه مختصر اقتصاد کتابی کلاسیک در اقتصاد است که به کمک 150 اقتصاد دان نوشته شده و در جملاتی کوتاه و قدرتمند مفاهیم مختلف اقتصاد را در غالب مقالات کوتاه توضیح میدهد و یکی از کتاب های ایده آل و ضروری برای علاقه مندان به اقتصاد و مناسب برای کتابخانه های عمومی و تخصصی است. توضیح مفاهیم اقتصادی به علت اختلافاتی که به خصوص در حوزه اقتصاد خرد وجود دارد بسیار دشوار است ولی در حوزه­ی کلان بسیاری مفاهیم وجود دارند که بر آنها توافق نظر وجود دارد. لذا هدف اصلی کتاب توضیح پیرامون مفاهیمی است که توافق بیشتری در مورد آن ها وجود دارد. در بخش اول کتاب با مفاهیم مختلف اقتصادی مربوط به اقتصاد خرد، کلان، بین الملل و اقتصاد پولی و مالی آشنا میشویم و در بخش دوم زندگی نامه مختصری از اقتصاددانان مشهور میبینیم. درآغاز کتاب فهرست الفبایی از هر دو بخش تهیه شده است که مرور آن بهترین معرف کتاب برای خواننده به حساب می آید. در بخش دوم، اختصار معرفی در عین اشاره به شاهکار های تئوریک هر اقتصاددان بسیار ستودنی است. تمامی اقتصاددانان برنده نوبل تا سال 2004 در این اثر معرفی شده اند. ترجمه حاضر، برگردان از نسخه الکترونیکی سال 2018 است و به عنوان تنها دانش نامه اقتصادی فارسی شناخته میشود که برای ترجمه آن از اساتید برتر کشوری استفاده شده است. دانشجویان اقتصاد و سایر رشته ها که قصد آشنایی با مفاهیم اقتصادی دارند میتوانند به سادگی از دانش نامه هندرسن استفاده کنند. ضمنا به پیشنهاد ویراستار روش خواندن کتاب شبیه دایرت المعارف است. مثلا میتوان صرفا موضوعات جذاب آن را مطالعه کرد.

چطور کتاب بخریم؟

راهنمای انتخاب کتاب برای خریدن

همیشه دیده ایم افرادی که وقتی می خواهند کتاب بخرند آن را ورق زده و از وسط آن قسمتی را می خوانند! با دیدن این صحنه بر آن شدم آن چه در خرید و انتخاب کتاب میتواند مفید باشد را برای شما توضیح دهم. 

در این نوشتار فرض شده شما می دانید که بدنبال چه هستید و چه حوزه ای را میخواهید مطالعه کنید ولی نمیدانید آیا این کتاب شما را در این حوزه توانمند می کند یا خیر؟ 

حتما در موقعیت خرید یک کتاب یا انتخاب آن از لابه لای قفسه های کتابخانه قرار گرفته اید. سردرگمی در میان تنوع کتاب ها و وقت اندکی که در اختیار ماست کار را بسیار سخت می کند. بنابراین در ضمن این مطلب سعی می کنیم یک روش کاربردی برای انتخاب و خرید کتاب در حداقل زمان ممکن ارائه کنیم. این مراحل به ترتیب اهمیت آن ها ذکر شده است. البته نکات زیادی ذکر شده ولی اگر یکبار آن ها را به عنوان تمرین انجام دهید حتما متوجه می شوید که زمان زیادی نمی گیرد. زمان پیشنهادی من برای انتخاب یک کتاب 6 تا 10 دقیقه است. دو راه کار کلی برای انتخاب کتاب معرفی شده که اولی بسیار ساده، ابتدایی و بدون نیاز به صرف زمان زیاد است ولی دومی روشی دقیق تر و حرفه ای.