چالش‌ها و نارضایتی‌های مرتبط با طرح جهش تولید مسکن

مسکن نیاز ضروری خانواده است و به همین دلیل چنانچه تأمین آن برای خانوارها با مشکل همراه باشد نیاز به مداخله دولت احساس می‌شود. عدم برخورداری از مسکن مناسب به شکل مسکن غیر رسمی، زندگی در بافت فرسوده، افزایش هزینه‌های اجاره‌بها و مسکن، عدم دسترسی به تسهیلات بلندمدت و ارزان‌قیمت برای خرید و عدم دسترسی به شغل، امکانات شهری و رفاهی همگی از مشکلات مربوط به فضای مسکونی محسوب می‌شود. این مشکلات می‌تواند منجر به افزایش بزهکاری، افزایش طلاق و کاهش رفاه خانوار و کاهش نرخ ازدواج و فرزندآوری و در نهایت کاهش جمعیت را به دنبال داشته باشد که در نهایت امنیت اجتماعی و اقتصادی جامعه را با خطر روبه‌رو می‌کند.

لینک دانلود گزارش سیاستی 

عقلانیت اقتصادی در نهضت ساخت‌وساز مسکن

شاخص ­های اقتصاد مسکن نشان می­دهد که وضعیت مسکن در کشور شرایط مناسبی ندارد. یکی از شاخص­های مهم که توانایی خرید خانوارها را مشخص می­کند، زمان انتظار برای خرید مسکن است. برای مثال اگر نماگر دسترسی به مسکن در کشوری معادل 5 باشد یعنی قیمت مسکن به طور متوسط 5 برابر متوسط درآمد سالانه یک خانوار است. یعنی اگر تمام درآمدهای خانوار پس‌انداز شود 5 سال طول می‌کشد یک خانوار صاحب مسکن شود. هرچه مقدار این نماگر بیشتر باشد دسترسی خانوار به مسکن سخت‌تر می‌شود. زمان انتظار برای خرید یک واحد مسکونی ۸۰ متری در ایران برای کل دهک‌ها ۳۶ سال است، اما میانگین معمولاً گمراه‌کننده است. به همین دلیل این آمار به تفکیک دهک‌های درآمدی باید بررسی شود. برای دهک اول این زمان ۱۰۳ سال، برای دهک دوم ۷۸ سال، برای دهک سوم ۶۴ سال و برای دهک‌های چهارم تا دهم نیز به ترتیب ۵۹، ۵۱، ۴۲، ۳۷، ۳۱، ۲۴ و ۱۳ سال است. بخشی از این اتفاق نتیجه افزایش ۷۷۲ درصدی قیمت مسکن در طول هشت سال دولت تدبیر و امید است. بر اساس آمار بانک مرکزی در تیرماه سال ۱۳۹۲ قیمت هر مترمربع آپارتمان در تهران به طور متوسط 7/3 میلیون تومان بوده و در پایان دولت دوازدهم به بیش از ۳۰ میلیون تومان رسیده است.

مسکن پیشران اقتصاد یا توسعه‌ی مبتنی بر ساخت‌وساز؟

بخش بزرگی از تولید در ایران به صنایع ساختمانی گره می‌خورد؛ مثل تولید فولاد، سیمان و کاشی و سرامیک که بر پایه ساخت‌وساز شکل گرفته است. بدون رونق بخش ساختمانی کل تولید کشور هم ضربه می‌خورد. اما این نحو توسعه اقتصادی درست بوده؟

توسعه باید در تمام ابعاد اقتصادی می‌بود ولی تولیدات کشور یک بعدی و مربوط به ساخت‌وساز شده‌اند. تولید باید به سمت خروج از وضعیت تک بعدی برود و تنوع داشته باشد.

صنایع هایتک، دانش_بنیان و غیرساختمانی نیز باید پابه‌پای بخش ساختمانی پیشرفت کنند؛ ولی مادامی که عمده اقتصاد تک بعدیست بدون رونق ساخت‌وساز رشد اقتصادی بالا هم دست یافتنی نیست.

صنعت پتروشیمی به عنوان رقیب جدی یا بهتر بگیم جایگزین بخش تولید ساختمانی نیز جایگزین مناسبی نیست چون کاملا متکی به صادرات است. وضعیت صادرات هم با توجه به موقعیت جهانی ایران مناسب نبوده و نیست.

بنابراین در یک‌کلام توسعه اقتصادی ما امنیت اقتصادی را به همراه نداشته است و ضربه پذیر است.

این که گفته میشود مسکن پیشران اقتصاد است کاملا درسته ولی ساخت‌وساز یک بخش از تولید ناخالص داخلیست، اینکه ما اقتصادی را بنا نهادیم که اگر ساخت‌وساز در کشور رونق داشته باشد اقتصاد هم رونق دارد و اگر ساخت‌وساز وارد رکود شود کل اقتصاد وارد رکود می‌شود برخلاف #امنیت_اقتصادی است.

ایمان عابدی

بررسی طرح جهش تولید مسکن و یک پیشنهاد سیاستی

یک پیشنهاد سیاستی در خصوص مسکن یک میلیونی سالانه

ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در سیاست‌های دولت سیزدهم و طرح جهش تولید و تأمین مسکن همه‌ی ‌اما و اگرهای طرح مسکن مهر را دوباره زنده کرد. نحوه تأمین مالی (استفاده از پایه پولی، تسهیلات بانکی، بازار سهام یا بدهی)، تورم‌زا بودن، تورم‌زدا بودن، نیاز به یک میلیون واحد، مکان‌یابی نامناسب در خارج‌شهر، اولویت احیای بافت فر‌سوده نسبت به ساخت واحد‌های جدید، توسعه پولی (رونق اقتصادی با سیاست‌های انبساطی)، پیشران بودن مسکن در اقتصاد، کمبود و تورم مصالح ساختمانی بخشی از مهم‌ترین مسائل پیرامون این طرح است.