گفت و گویی در باب عدالت و مدارس غیر انتفاعی
۱. طبق یک نظر توزیع اولیه مواهب اجتماعی باید به طور مساوی انجام شود و پس از آن افراد بنا به استعداد، بهره هوشی و... در طبقات مختلف اقتصادی، سیاسی و ... قرار میگیرند.
اختلاف در جامعه تنها وقتی قابل قبول است که ناشی از استعداد و تلاش باشد نه اختلاف در توزیع مواهب اولیه.
آموزش یک موهبت اجتماعی اولیه است !
بنظر می‌رسد فرصت آموختن علم، فن یا هنر متناسب با علاقه و استعداد باید برای همه فراهم باشد.
اختلاف در سطح آموزشی یعنی ورود به چرخه باطل اختلاف طبقاتی !
مثلا بر اساس نظریه شهید صدر در اقتصادنا جامعه متوازن اختلاف دارد ولی بر اساس تلاش نه چیز دیگر!
۲. از نکته بالا نتیجه نمیشود که مدارس غیر انتفاعی حذف شوند یا سطح خود را پایین بیاورند بلکه دولت باید سطح مدارس خود را بالا آورد. اما موسسان مدرسه غیر انتفاعی نتیجه عمل خود را باید بپذیرند.
۳. در ساحت اجتماعی عادلانه بودن پدیده، ساختارها و... به حسن نتایج آن است.
در راستای مقاصد الهی را باید نشان دهیم واقعا روشش هم اینه :
در کنار نتایج مثبت مدارس غیر انتفاعی نتیجه منفی آن در ایجاد شکاف طبقاتی بیشتر و... را نباید انکار کرد.
عادلانه بودن اینجا در یک تحلیل هزینه فایده و با وزن دهی به هر یک از افات و فواید مشخص میشه.
باید تمام مضرات و تمام فواید رو لیست کنیم و صادقانه اعتراف کنیم با وجود اینکه مدرسه غیر انتفاعی در حال حاضر منجر به اختلاف های اقتصادی و... بیشتر میشه ولی نتایج مثبتی هم داره که ما برامون مهم تره!! مثلا تربیت دینی داشتن مهم تره برامون ولو اختلاف طبقاتی بالاتر بره ! از مدرسه غیرانتفاعی دانشگاه طراز اول قبول بشن و موقعیت بهتر بدست بیارن و درآمد بالاتر و شکاف بیشتر
صادقانه بگیم این چرخه باطل برامون اهمیت کمتری داره تا تربیت دینی !
۴. در مورد مدرسه .. .. هم مشخصا نکاتی میشه مطرح کرد که درجه اهمیت زیادی نداره, حقیر بحثم مصداقی نبود. اما دلم نمیاد نگفته باشم
تاسیس مدرسه ای چند سر و گردن از لحاظ امکانات رفاهی بالاتر از میانگین مدارس غیر انتفاعی، در شمال تهران ، با شهریه بیش از ۲۰ میلیونی، با ظاهر و نمای خیره کننده توسط افرادی که به گفته خود دغدغه مستضعفین رو دارند چه توجیهی داره؟ چرا مدرسه ساده تر انقلابی و اسلامی و متعهد پرور در جنوب تهران با شهریه کمتر تأسیس نشده؟
بازم کوتاه بیام از سوال خودم هرچقدر فکر میکنم همه نکات بالا رو نادیده بگیرم این هزینه نما و ساختمان لوکسی که ساخته شده رو نمیتونم قبول کنم !
۶. اگر مدرسه غیرانتفاعی صرف به وجود آوردن فضایی مناسب برای خانواده های مذهبی پولدار بود باز هم جای اعتراض کمتر بود اما نمی‌دونم دیگ جایگاه استخر و سالن رزمی و فوتسال و... چیه.
۷. اگر نمیتوانیم فقر را ریشه کن کنیم . تبعیض آموزشی رو ریشه کن کنیم و نتایج منفی اون رو برطرف کنیم حداقل بر اون دامن نزنیم !
۸. اگر فقر آموزشی و امکانات آموزشی رو نمیتونیم در اختیار همه قرار بدیم لااقل با ساختن مدرسه لوکس با امکانات انچنانی دل بچه های محروم رو نسوزونیم. لوکس سازی اماکن مذهبی و حوزه های علمیه و مسجد و ... در ادبیات دینی هم نفی شده چه برسه به مدرسه
از صبر و تحمل شما ممنون
موفق و سربلند باشید
باسلام وارادت خدمت فاضل ارجمند جناب عابدی نقدشمابازدولتی بود اماسؤال اینست که اگراین مدارس به ایجادشکاف طبقاتی دامن میزنندآیانتیجه داروی شماوحکم اخلاقیتان بسته شدن این مدارس است؟ اگرداوری شمااینست که ظاهراهست بابرخی بخش‌های نوشتارتان سازگارنیست ضمنابحث ازمحل وظاهرمدرسه درگروحل آن بحث اخلاقیست
سلام علیکم
از مباحث دوستان بزرگوار، بهره بردم. بویژه که جنابعالی فرمودید، معنای این نقدها این نیست که مدارس غیر دولتی تعطیل شود.
ضمن تقدیر از این دغدغه های عدالت محور و‌منصفانه و تاکید بر آنها و پذیرش بعضی از تبعات منفی این گونه مدارس، دو سه نکته هم بنده اضافه کنم: ۱. سهم قابل توجهی از خانواده هایی که فرزندانشان را در مدارس غیر دولتی ثبت نام میکنند، از معیشت متوسطی برخوردارند و با قناعت و کاستن از بعضی هزینه های زندگی و حتی با گرفتن وام، هزینه های تحصیل فرزندان شان را فراهم میکنند. ۲. فرض کنیم همین امروز تمام مدارس غیر دولتی را تعطیل کردیم. به لحاظ شکاف طبقاتی چه پیامدی خواهد داشت؟ خانواده های دهکهای خیلی بالا، با گرفتن معلم خصوصی و ... فاصله فرزندان خود را با سایرین حفظ خواهند کرد، اما دهک های متوسطی که قبلاً فرزندشان را به مدارس غیر دولتی میفرستادند، دیگر از پس هزینه های گزاف معلم خصوصی و ... بر نخواهند آمد. پس طبقات متوسط، ضعیف خواهند شد.
۳. یکی از نتایج وجود مدارس غیر دولتی، تربیت مدیران و کارآفرینان شایسته است. تعطیلی آنها جامعه را از این موهبت، تا حد زیادی محروم خواهد کرد و با توجه به نکته دوم، قشربندیِ مدیران و کارآفرینان را به سود دهک های بسیار بالا تغییر خواهد داد.
با سلام و احترام خدمت استاد .... عزیز
در نکته دوم صراحتا عرض کردم بسته شدن رایی انقلابی و تنده و نظر بنده این نیست. در ساحت اجتماعی دار دار تزاحم است از طرفی به مدرسه غیرانتفاعی به دلیل کمبود مدرسه دولتی و عدم وجود تربیت مناسب نیاز داریم. از یک طرف هم مدرسه غیر انتفاعی فاصله طبقاتی رو بیشتر می‌کنه و مشکلات دیگ... . در یادداشت قبلی راه حل رو عرض نکردم ؛
راه حل کوتاه مدت
نظر مصلحت اندیشانه حقیر برای کوتاه مدت اینه که مدارس غیرانتفاعی با در دسترس قرار گرفتن برای دهک های بیشتر و پایین تر می‌تونه ایجاد شکاف طبقاتی رو کاهش بده. با شعار مدرسه غیرانتفاعی برای اقشار ضعیف اما توانمند! دانش آموزان اقشار ضعیف تر که استعداد دارند را بپذیرند! و با کاهش شهریه امکان ثبت نام را برای همه ی حداقل با استعداد ها فراهم کنند!
راه حل عادلانه میان مدت
ارتقای کیفیت آموزش دولت و رسیدن به سطح مدارس غیرانتفاعی
راه حل بلند مدت
ایجاد نظام آموزشی لیبرال به این معنی که مدارس با فلسفه تعلیم و تربیت یکسان در ایران جای خودشون رو به مدارس با فلسفه تعلیم و تربیت های مختلف بدهند مثل برخی کشور های غربی.
گویا تعلیم و تربیت ۴_۵ فلسفه مختلف داره و متناسب با اون در غرب مدرسه داریم اما در ایران نداریم.
داوری ها و راه حل های بالا عدالت محور و مصلحت اندیشانه بود
برای داوری اخلاقی جمع بندی خاصی ندارم اما از آنجا که مبنای اخلاق شفقت و مبنای قانون عدالته
بنظرم میرسه با مبنای شفقت حداقل من نوعی که دغدغه مستضعفین دارم و برای این مهم انقلاب کردم مدرسه برای شمال غرب نسازم و حتی رایگان بخشانه در مناطق مستضعف کار کنم
یا دست از شفقت و شعار مستضعفین بردارم و حداقل مصلحت اندیشانه و عادلانه طبق راه حل اول و دوم گام بردارم.
با وجود دو راه معقول اول و دوم وجود مدارس کذایی بدون توجه به آسیب های اون مصلحت اندیشانه هم نیست چه برسه به اخلاقی!
سلام
ارادتمندم ممنون از توجه شما.
نکته ای که فرمودید دقیقا درسته حتی از تجربه مدارس غیر انتفاعی و سرمایه اجتماعی و علمی اونها میشه در جهت ارتقای کیفیت آموزش دولتی هم کمک گرفت.
اما در مورد ثبت نام قشر متوسط که فرمودید باید با کار آماری میانگین درآمد خانوارهایی که مدرسه غیر انتفاعی ثبت نام میکنن و اثرش روی شکاف طبقاتی و... رو بسنجیم.
نکات حضرتعالی درسته ولی دسترسی به مدرسه غیرانتفاعی باید شاخص باشه نه اینکه خانوار ها خودشون رو به اب و آتیش میزنن از نون شب میزنن تا بتونن ثبت نام کنم
شاخص دسترسی باید بهبود پیدا کنه هم از لحاظ هزینه و هم فلسفه آموزش و... .
با احترام بنظرم تنها رابطه قدرت و ثروت مطرح نیست
خود رسیدن به ثروت و طبقه بالاتر از طریق این مدارس به دلیل داشتن تمکن مالی و کیفیت آموزش بالاتر با رسیدن به جامعه متوازن اسلامی همخوانی نداره چند دغدغه فکری رو مطرح کنم با دوستان
اگر به تجربه جهانی مثلا فرانسه، سوریه، امریکا و... نگاه کنیم این سوال برای اونها مطرح بوده که آیا
دین آموزش داده شود یا نه ؟کدام دین ؟همه ادیان یا یک دین خاص؟
همه پاسخ ها تجربه عملی داشته که ما اصلا رجوع نمی‌کنیم به اونا! متاسفانه فکر میکنیم پاسخ همه چیز رو در سنت خودمون میتونیم به راحتی پیدا کنیم ! تربیت دینی هم ذیل همین سوالات قرار داره و وجود و عدم این آموزش برای همه مورد بحثه
به خصوص در مدارسی که اهل سنت و شیعه با هم وجود دارن دوستان تدریس برخی گزاره های کتاب هدیه های آسمانی رو فقط تصور کنن!!! این ایده که آموزش علمی، آموزش دینی ، تربیت دینی سه مقوله هستند و هرکدام نهاد و روش خاص خود را نیاز دارد بهش فکر نشده ! شواهد نشون میده برای برخی مدارس به خصوص شمال تهران کتاب دینی تنها کتابیه برای بالا زدن درصد کنکور !
الف. صرف تعریف عدالت به اعطای حق به ذی حق، نفی مساوات نمیکنه. محال نیست که در یک حوزه ای ذی حقان مساوی باشند و حق برابر ببرند. برخی معتقدند حداقل آموزش های ابتدایی از این مقوله است.
ب. تحلیل آموزش و پرورش علمی و دینی و نهاد مربوط به هرکدام چهار مقوله متفاوت است که همه را یکجا تحلیل کردید
ج. شناخت مصداق عدالت در مسائل اجتماعی تنها بر پایه روش زیر به نظرم درسته و شما طی نکردید :
۱. شناسایی نتایج، فواید و مضرات
۲. ارزش گذاری و وزن دهی فواید و مضرات
۳. کمی سازی فواید و مضرات
۴. جمع و تفریق هزینه ها و فواید
مرحله سوم البته بسادگی و همیشه امکان پذیر نیست.
عقلانیت عملی اقتضا می‌کنه کاری کنیم که حداقل هزینش بیشتر از فایدش نباشه.
د. تا جاییکه بنده دیدم حضرتعالی بر لزوم تربیت دینی در این مدارس تأکید میکنین و به تحلیل همزمان افات و فواید نمی‌پردازید. کل نتایج را در سطح کلان تحلیل کنین. مثال میزنم مناقشه نداره، چه بسا بقیه دانش آموزان را با ساخت این مدارس بی دین کنیم به این قیمت که عده ای هم دین دار می شوند !
